İşsizlik ödeneğinde doğru bilinen yanlışlar ve uygulama kıstasları nelerdir?

Sigortalı işsizlere kanunda belirtilen şartları sağlamaları halinde İşsizlik Ödeneği bağlanmaktadır.

İşsizlik ödeneğini çalışma hayatında olan herkes az çok temel hatları ile bilmektedir. Bu bilgilendirme yazısında çok kısa genel hatlarıyla açıkladıktan sonra tereddüt edilen kıstasları aktaracağım.

İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları

 ·       Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,

·       Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,

·       Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,

·       Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak,

İlerleyen zamanlarda son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödeme şartı 450 gün olarak değişebilir. Lakin bu yazımızda yürürlükteki kanun içeriği üzerinden devam edeceğiz.

               2019 yılından önce işsizlik ödeneği bağlanabilmesi için son 120 günde kesintisiz prim ödeme gün sayısı aranmaktaydı.

18.01.2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 17.01.2019 tarihli 7161 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 25’inci maddesi ile “prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “HİZMET AKDİNE TABİ” olarak değiştirilmiştir. Hizmet Akdine Tabi çalışmak ifadesiyle, 120 gün yerine örneğin 120 günden az prim günü olan da diğer koşulların gerçekleşmesi durumunda işsizlik ödeneğinden yararlanacağı anlamına gelmektedir.

Fesihten öncesi 3 yıl içinde en az 600 prim günü olanlar 180 gün,       

900 prim günü olanlar 240 gün

1080 prim günü olanlar 300 gün işsizlik ödeneğinden faydalanabilecektir.

Ödenek Miktarı hesabı,

Ödenek hesabında yürürlükteki Brüt Asgari ücretin en az %40’ı, en fazla ise %80’i ödenmektedir.

2024 yılı için aylık işsizlik ödeneği hesabı

Bu hesaplamaya İşkurun web sitesinden de ulaşabilirsiniz. Benim burada aktaracağım husus ise 120 günlük prim gününün eksik olması halinde yapılacak işsizlik ödeneğinin hesabına ilişkindir.

Hizmet akitleri kendi istek ve kusuru dışında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde,

     -  Hastalık,

    -  Ücretsiz izin/aylıksız izin

    -  Disiplin cezası

    -  Gözaltına alınma,

    -  Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,

    -  Kısmi istihdam,

    -  Grev,

    -  Lokavt,

    -  Genel hayatı etkileyen olaylar,

    -  Ekonomik kriz,

    -  Doğal afet,

    -  Fesih tarihinde çalışmamış

    -  Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma

    -  Kısa çalışma ödeneği

    -  Yarım çalışma ödeneği

Nedenleriyle hizmet akdi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde, prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde kesinti sayılmamaktadır.

Bu ne demek bir örnekle pekiştirelim.

Örnek:

İşçi A. İşe giriş tarihi: 01.04.2021

İşten Çıkış tarihi:31.12.2023

Bu personelin işe girdiği tarihten çıktığı tarihe kadar 700 gün prim ödemesi olduğunu düşünelim.

Yukarıdaki eksik günler son 120 gün hesabında var ise bu günler işsizlik ödeneği almasına engel değildir. 120 günlük süre hesabında işsizlik ödeneği hesabını yapacak olursak;

İşçinin aylık Brüt Ücret: 21.500 tl olsun.

Eylül SGK Günü    : 5         Prime Esas Kazanç: 3.583,33

Ekim SGK Günü    : 7         Prime Esas Kazanç: 5.016,66

Kasım SGK Günü : 2        Prime Esas Kazanç: 1.433,33

Aralık SGK Günü  : 3        Prime Esas Kazanç: 2.150,00

                 4 Aylık Prim Kazanç Ortalaması : 12.183,32/17: 716,66

                 Günlük İşsizlik Ödeneği Tutarı: 716,66x0,40: 286,66

                 Brüt Aylık İşsizlik ödeneği: 8.599,80

                 Net Aylık İşsizlik Ödeneği: 8.599,80-65,27(D.V): 8.534,53 TL

Ödenek için ücret hesabında 120 günlük ortalama kazanç önemli! Zira örneğimizdeki Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında bu işçinin günlük ücret ortalaması 850 tl olsaydı, 850x0,40:Brüt: 10.200 tl işsizlik ödeneği almış olacaktı. Yine bu kişi Eylül 2023 öncesi 21.500 tl ücret yerine asgari ücretten görünseydi ve son 4 aylık ücret ortalaması 21.500 olsaydı, 4 aylık ücret ortalaması üzerinden ödenecek bağlanacaktı.

İşten çıkmadan önce 120 günlük hizmet akdine tabi olması hususu ise burada önemli! Zira işten çıkmadan önce 120 günlük süre içinde hizmet akdine tabi olarak çalışması olmasaydı, diğer şartları sağlamış olsa bile ödenekten faydalanamayacaktı. Yani bu kişi örnekteki işyerine ekim ayında girmiş olsaydı, Ekim, Kasım, Aralık ayı dahil 3 aylık hizmeti olacaktı, ocak ayında da çalışması olsaydı 4 aylık hizmeti dolmuş olacaktı ve işte o zaman ocak ayının sonunda çıkmış olsaydı 4 aylık Hizmet akdi tamamlanmış olacaktı. Bakın burada 4 aylık hizmet akdini 120 gün dolu dolu çalışması gerekir demiyorum. 4 aylık hizmetinde her ay 1 gün çalışmışlığı da olabilirdi. Bu sefer bakılacak kıstas son 3 yıl içinde en az 600 gün prim günü, işten çıkış nedeni olacaktı.

Sonuç olarak toparlarsam;

İşsizlik ödeneğini hak etmek için aranılacak kriterler;

·       İşten çıktığı tarihi itibariyle son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak

·       İşten çıktığı tarihten önce 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olmak(120 gün prim olması şart değil)

·       İşten çıkış nedeni, işsizlik ödeneği alabilmesine engel bir kod olmamak

İşsizlik ödeneği alabilmek için gerekli olan İşten çıkış Kodları